Het UMC Utrecht heeft neuroloog Maeike Zijlmans per 1 april 2022 benoemd tot hoogleraar Geavanceerde Neurofysiologie bij Epilepsiechirurgie. De nieuwe leerstoel, die valt onder het speerpunt Brain, versterkt de samenwerking tussen het UMC Utrecht en SEIN, expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde. De leerstoel wordt gefinancierd door EpilepsieNL, dat zich elke dag inzet voor de community van mensen met epilepsie en hun omgeving.
Maeike Zijlmans volgde haar opleiding tot neuroloog in Utrecht en promoveerde op verschillende methoden om de bron van epilepsie te achterhalen. Na haar promotieonderzoek werkte ze een jaar in Montreal, waar ze in aanraking kwam met zogeheten ‘hoogfrequente oscillaties’: een signaal dat sinds kort uit hersenfilmpjes gefilterd kan worden, en waarmee de epilepsiehaard kan worden opgespoord. De kennis die Zijlmans opdeed in Montreal nam ze in 2009 mee terug naar Utrecht.
De kersverse hoogleraar heeft als doel om nieuwe technologieën te ontwikkelen ter verbetering van epilepsiechirurgie. Het gaat daarbij om hardware, zoals geavanceerde elektrodengrids waarmee hersensignalen beter gemeten kunnen worden. En om software, om de elektrografische data die neurologen voor, tijdens en na een operatie verzamelen beter te kunnen analyseren en integreren met andere informatie zoals MRI en metabole imaging.
Vicieuze cirkel
Epilepsie treft ongeveer 1 procent van de bevolking. Desondanks zit het veld in een vicieuze cirkel, vertelt Zijlmans. Dat komt doordat de succeskans van epilepsiechirurgie niet heel groot is, namelijk zo’n 50 tot 70 procent. “Iemand die het goed doet op medicijnen, ga je op dit moment niet opereren”, vertelt Zijlmans. “Een chirurgische ingreep is nu daarom nog een laatste redmiddel. Dat zorgt ervoor dat we weinig kennis opdoen, waardoor we onze behandelingen niet goed kunnen verbeteren. Ondertussen weten we dat mensen met epilepsie, zelfs los van de aanvallen, minder lang en minder fijn leven. Epilepsie heeft bijvoorbeeld een negatieve invloed op het geheugen, en de aandoening heeft natuurlijk een enorme sociale impact.”
Zijlmans wil de vicieuze cirkel graag doorbreken. “Als we de succeskans van epilepsiechirurgie kunnen verbeteren, worden meer operaties uitgevoerd. Daar leren we veel van, wat de kans van slagen verder vergroot. Bovendien wordt het voor de industrie dan interessanter om nieuwe technologieën te ontwikkelen die ook weer bijdragen aan betere operaties.” Op die manier, voorziet de nieuwe hoogleraar, is er een wereld te winnen. “Als we de epilepsie op jonge leeftijd kunnen genezen, op het moment dat de aandoening nog niet zo complex is, heeft dat een langdurige impact op de kwaliteit van leven van mensen die er anders een leven lang last van zouden hebben.”
Belangrijke partners
Het hoogleraarschap van Maeike Zijlmans wordt gefinancierd door EpilepsieNL, dat zich elke dag inzet voor de community van 200.000 Nederlanders met epilepsie en hun omgeving. De nieuwe leerstoel versterkt de samenwerking met SEIN, expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde, waar Zijlmans ook werkzaam is. Beide organisaties zijn belangrijke partners in het veld. De samenwerking met SEIN zal onder meer leiden tot meer gedeelde stageplaatsen voor masterstudenten en artsen in opleiding voor de specialisatie neurologie. Ook zal er kennis gedeeld worden waar het UMC Utrecht, de Universiteit Utrecht en SEIN baat bij hebben.
